Παιδική Βαρηκοΐα και Λογοθεραπεία

To πρόβλημα της απώλειας ακοής σε παιδιά και ενήλικες δεν είναι σπάνιο και οι επιπτώσεις στην ψυχική και διανοητική εξέλιξη τους είναι εξαιρετικά σοβαρές. Επιπλέον, η παδική βαρηκοΐα συχνά συνοδεύεται από πολύπλοκα εκπαιδευτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Η αίσθηση της ακοής είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της ομιλίας. Ανάμεσα σε αυτές τις δύο λειτουργίες δημιουργείται ένας φυσιολογικός μηχανισμός αλληλεπίδρασης x που είναι βασικός για την απόκτηση της ομιλίας.

Οποιαδήποτε διαταραχή στη σχέση αυτή, έχει καταλυτικές επιδράσεις στη φυσιολογική ανάπτυξη του παιδιού. Ο βαθμός και η έκταση των επιπτώσεων της βαρηκοΐας είναι άμεση συνάρτηση της ηλικίας του παιδιού, κατά την οποία εμφανίστηκε η απώλεια της ακοής, και του χρονικού διαστήματος απ’ όπου πραγματοποιήθηκε η διάγνωση και ξεκίνησε η αντιμετώπιση.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι αν η βλάβη παρουσιαστεί μετά την απόκτηση της ομιλίας, τότε οι επιδράσεις της θα είναι μικρότερες. Αντίθετα, αν μια απώλεια της ακοής παρουσιαστεί κατά τη γέννηση, ή τους πρώτους μήνες της ζωής, τότε οι επιπτώσεις θα είναι σοβαρότερες και η αντιμετώπιση του προβλήματος τόσο της ακοής όσο και της ομιλίας θα είναι πιο χρονοβόρα και δύσκολη.

Σήμερα, η ακριβής διάγνωση του μεγέθους της βαρηκοΐας μπορεί να γίνει με αντικειμενικές εξετάσεις που εξετάσουν την ακοή του ασθενούς όσο πιο ενδελεχώς γίνεται. Από τη στιγμή που θα διαγνωστεί κάποιος με βαρηκοΐα, θα πρέπει να θέσουμε σε εφαρμογή την κατάλληλη αντιμετώπιση της, ενισχύοντας τους ήχους του περιβάλλοντος, συνήθως με την εφαρμογή ενός ακουστικού βαρηκοΐας.

Επιπλέον, θα πρέπει να γίνεται ταυτόχρονη επίσκεψη σε έναν εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής με εξειδίκευση στην κώφωση και σε ένα λογοθεραπευτή που προοδευτικά θα παρακολουθεί το παιδί, ώστε να το βοηθήσει στην ανάπτυξη τρόπων επικοινωνίας του με το περιβάλλον.

Η πρόοδος της ακουστικής αντίληψης του παιδιού και της ανάπτυξης του λόγου πρέπει να εκτιμάται περιοδικά από έναν ωτορινολαρυγγολόγο, έναν Ακουοπροθετιστή και έναν λογοθεραπευτή. Τελικά, το περιβάλλον του παιδιού (οικογενειακό, ιατρικό και εκπαιδευτικό) οφείλει να συνεργάζεται σε ένα κοινό στόχο: την ανάπτυξη της επικοινωνίας του παιδιού, την κατάλληλη πρόσβαση στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη των ικανοτήτων του, σύμφωνα με τις πραγματικές του δυνατότητες.

Ο Ρόλος της Λογοθεραπείας στην παιδική βαρηκοΐα

Η αρμονική ανάπτυξη του ανθρώπου ξεκινά από την πρώτη επαφή του με τον έξω κόσμο. Μέσα από τη δυαδική του σχέση με τη μητέρα του, αποκτά σιγά σιγά συνείδηση του σώματος του και αρχίζει να βιώνει τις πρώτες εμπειρίες. Μέσα από τη φυσική του επαφή με τη μητέρα και μέσω της φωνής της, γεμίζει από συναισθηματικές πληροφορίες που αποκτούν όλο και περισσότερη σημασία.

Το βαρήκοο παιδί, ανάλογα με τη σοβαρότητα του ακουστικού προβλήματος, έχει περιορισμένη ακουστική πληροφόρηση. Έτσι, η ψυχοφυσική του ανάπτυξη δεν είναι αρμονική. Η επαφή του με τον έξω κόσμο είναι διαταραγμένη εξαιτίας της μειωμένης ακοής, ενώ την ανάπτυξη της ωριμότητας του εμποδίζει κατά πολύ η μεγάλη δυσκολία επικοινωνίας του. Ακόμα και η τόσο σημαντική επαφή του με τη μητέρα γίνεται κυρίως μέσα από την όραση και την αφή. Όλα αυτά αλλοιώνουν το χαρακτήρα του παιδιού που γίνεται αδιάφορο, νευρικό, επιθετικό, αβέβαιο και καταλήγει να απομονώνεται όλο και περισσότερο.

Για να αποφύγουμε τις σοβαρές συνέπειες που προέρχονται από τη βαρηκοΐα, είναι αναγκαίο να βγει το παιδί από τη σιωπή και την απομόνωση όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να γίνει έγκαιρη διάγνωση, τοποθέτηση ακουστικού και λογοθεραπεία, με στόχο αργότερα την εισαγωγή του σε σχολείο ακουόντων, για να μπορέσει να πάρει ακουστικά ερεθίσματα, να ενδιαφερθεί περισσότερο για τον προφορικό λόγο και να προσαρμοστεί με τους ακούοντες.

Πώς Ακριβώς Βοηθά ο Λογοθεραπευτής το Βαρήκοο Παιδί;

Δείχνει στο παιδί τον τρόπο να προσανατολίζεται στην ηχητική πηγή.
Του δείχνει πως να αξιολογεί τα ηχητικά ερεθίσματα και πως να διακρίνει τους διαφορετικούς ήχους.
Τον εισαγάγει στο φθογγολογικό σύστημα της γλώσσας, τόσο για την ακουστική του γνώση, όσο και για την παραγωγή του λόγου από τον ίδιο.
Του δείχνει τρόπους δημιουργίας συλλαβής και αλληλουχίας συλλαβών.
Του εξηγεί λεξιλόγιο και έννοιες, ιδιαίτερα αυτές που χαρακτηρίζουν τόπο, χρόνο και τρόπο.
Του μαθαίνει να δημιουργεί και να κατανοεί φράσεις και προτάσεις.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της αγωγής, γίνεται γνώση σωστής χρήσης των αρθρωτικών οργάνων με βάση το πώς τα νοιώθει το παιδί να κινούνται, μιας και ποτέ δεν θα ακούσει πλήρως τι παράγουν (έτσι ώστε να αποφύγει υπερβολικές ή ελλειμματικές κινήσεις τους).
Του μαθαίνει χειλανάγνωση.
Του μαθαίνει τη χρήση του λόγου μέσα σε πλαίσια κοινωνικά με την απαιτούμενη πραγματολογία (κανόνες επικοινωνίας, π.χ. βλεμματική επαφή, χειρονομίες).
Τέλος, του δείχνει τρόπους ώστε να μπορεί να κοντρολάρει-κατακτάει μόνος του την ορθή συχνότητα και ένταση της φωνή.